کد مطلب:47321 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:21

گنجینه پرسمان » قرآن

تفسير آية و ان يكاد... را بر اساس احاديث بيان نماييد؟

آية و إن يكاد الذين كفروا ليُزلقونك بأَبصَرهم لَمّا سمعُوا الذّكر و يقولون إنّهُ لَمَجْنُون; (قلم، 51) و آنان كه كافرشدند، چون قرآن را شنيدند، چيزي نمانده بود كه تو را چشم بزنند، و ميگفتند: او واقعاً ديوانه است، در سورة قلم، آية 51 آمده و به دنبال چيزي است كه در آغاز اين سوره، دربارة نسبت جنون از ناحية دشمنان به پيامبراكرم آمده و پيامبر را از شر چشم زخم آگاه ميكند.

چشم زخم در طايفة بنياسد رايج بود. مردان بنياسد بعد از سه روز گرسنگي، بر چيزي كهميخواستند چشم بزنند، ميگذشتند و ميگفتند: تا امروز مانند آن را نديدهايم بدين طريق آن را چشم ميزدند. بعضي از كفار تصميم گرفتند كه در مورد پيامبر نيز همان كار را بكنند كه خدا او را از آن مكر نگاه داشت و اين آيه را بر قلب مباركش نازل كرد.(تفسير جوامعالجامع، مرحوم طبرسي، ج 2، ص 643، دارالاضوأ، بيروت.) در تفسير اين آيه، نظرهاي گوناگوني وجود دارد:

بسياري از مفسران گفتهاند: منظور اين است كه دشمنان وقتي آيات با عظمت قرآن را از تو ميشنوند، به قدري خشمگين و ناراحت ميشوند و با عداوت به تو نگاه ميكنند كه گويي ميخواهند تو را با چشمهاي خود بر زمين افكنند و نابود كنند.

بعضي ديگر گفتهاند كه اين، كنايه از نگاههاي بسيار غضبآلود است; مثل اينكه ميگوييم: فلان كس آنچنان به من بد نگاه كرد كه گويي ميخواست مرا با نگاهش بخورد يا بكشد.

تفسير ديگر براي اين آيه، اين است كه قرآن ميخواست تضاد عجيبي را كه ميان گفتههاي دشمنان اسلام وجود داشت، با اين بيان ظاهر سازد و آن اينكه: آنها وقتي آيات قرآن را ميشنوند، آنقدر مجذوب ميشوند و در برابر آن تعجب ميكنند كه ميخواهند تو را چشم بزنند; زيرا چشم زدن، به طور معمولي در برابر اموري است كه بسيار تعجببرانگيز باشد; اما در عين حال ميگويند: تو ديوانهاي و اين بهراستي شگفتآور است. پريشانگويي كجا و اين آيات اعجابانگيز جذاب و پرنفوذ كجا؟!

بسياري از مردم معتقدند كه در بعضي چشمها اثر مخصوصي است كه وقتي از روي تعجب به چيزي بنگرند، ممكن است آن را از بين ببرند يا درهم بشكنند، و يا شخص را بيمار يا ديوانه كنند. اين مسأله از نظر عقل، امر محالي نيست بسياري از دانشمندان معتقدند كه در بعضي از چشمها نيروي مغناطيسي خاصي نهفته است كه كاربرد زيادي دارد.(تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و جمعي از دانشمندان، ج 24، ص 425 ـ 427، دارالكتب الاسلاميه.)

در روايات اسلامي نيز وجود چنين امري (چشم زخم) با تعبيرات مختلفي تأييد شده است. امام عليفرمود: العين حق و الرّقيَ حق;چشم زخم و افسون راست است.(نهجالبلاغه، كلمات قصار، جمله 400.)